زمینه :
نتیجه انباشت نفرت چیزی جز آشوب یا استبداد نیست
دکتر هادی خانیکی استاد ارتباطات، عصر دوشنبه ۱۸ آذر ۹۸، در همایش «شب نلسون ماندلا و ایران» گفت: ماندلا در همه دوران مبارزه و حتی در اوج قدرت، در جستجوی مبارزه آشتی جویانه بود و از نفرت پراکنی پرهیز می کرد چرا که نتیجه انباشت نفرت چیزی جز آشوب یا استبداد نیست.
مدیر گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، در این همایش خاطرنشان کرد: ماندلا می‌دانست که شکاف اجتماعی چه عوارض خطرناکی می‌تواند داشته باشد.
وی، مطالعه پشتوانه‌های فلسفی و نظری و رویکرد عملی ماندلا در مبارزه سیاسی صلح‌طلبانه را سرمشقی برای سیاست‌ورزی در همه جوامع از جمله جامعه ایران ارزیابی کرد و گفت: انباشت نفرت چیزی جز آشوب یا استبداد به ارمغان نمی‌آورد.
این استاد دانشگاه معتقد است: مطالعه گفتمان ماندلا می‌تواند گفتمان‌های انقلابی دنیا را به هم نزدیک کند.
خانیکی، آشتی‌جویی در کنار تسلیم‌نشدن را خصلت اساسی مبارزه ماندلا علیه آپارتاید ارزیابی کرد و ادامه داد: یادداشت‌های ماندلا در کتاب «راه دشوار آزادی» داستان زندگی واقعی وی است.
وی، زندگی ماندلا را سرشار از انقلابی‌گری همراه با مدارا عنوان کرد و گفت: ماندلا، راه دشوار آزادی را با هم‌وزن‌کردن این دو مفهوم و در پایان هم با مهربانی آن را تمام کرد و عشق را جایگزین نفرت کرد.
این استاد ارتباطات، بخشش را گمشده انقلاب‌ها دانست و گفت: ماندلا در کناره‌گیری از قدرت هم امتحان خوبی پس داد و مثل رابرت موگابه رهبر زیمباوه در قدرت نماند و پس از یک دوره ریاست جمهوری، کناره‌گیری کرد.
خانیکی گفت: شاید این مشی ماندلا را نتوان در سپهر سیاسی تئوریزه کرد اما جایگاه مقبولی پیدا کرد به طوری که شایسته دریافت دکترای افتخاری شد.
وی، شاهکار ماندلا را زندگی عملی وی و مهم‌ترین نظریه او را زندگی اخلاقی بدون خشونت دانست و گفت: مبارزات ماندلا نوع متفاوتی از کنش‌گری سیاسی بود.
استاد ارتباطات دانشگاه علامه به اعطای دکترای افتخاری دانشگاه تهران به ماندلا در دوران دولت اول سازندگی و استقبال گسترده دانشجویان ایرانی از وی اشاره کرد و گفت: محبوبیت ماندلا ناشی از این موضوع بود که الگوی گذشت بود و کسی بود که بعد از آزادی از زندان، سفیدپوستان و حتی زندان‌بان خود را بخشید تا همه با هم کشور را بسازند.
خانیکی، ماندلا را مبارزی ارزیابی کرد که در دوران انقلابی‌گری و در اوج قدرت و در دوران کناره‌گیری، دنبال صلح بود؛ او دنبال توسل به خشونت نبود و در عین حال، از آرمان ها هم کوتاه نیامد.
وی، آشتی‌جویی، را یک باور و فضیلتی نهادینه‌شده در وجود ماندلا دانست و گفت: ماندلا، خشونت‌گریزی را به یک راهبرد تبدیل کرد و دنبال مبارزه صلح‌آمیز بود.
این استاد ارتباطات با بیان این موضوع که اگر به دنبال کاهش مشکلات جامعه هستیم باید آشتی‌جویی را به راهبرد جامعه تبدیل کنیم، گفت: چیزی در وجود لایه‌های پنهان جامعه به نام صلح وجود دارد و چون ماندلا یک نماد راستین برای آن است، مردم او را دوست دارند.
وی با تأکید بر این موضوع که محبوبیت اسطوره‌های صلح و دوستی در جهان از جمله ایران رو به رشد است، اضافه کرد: حتی در جامعه ایران، عقل عمومی بر پرهیز از خشونت تأکید دارد.
خانیکی، تفاوت‌های مبارزه صلح‌آمیز با تسلیم را یادآور شد و گفت: ماندلا مبارزه به دور از خشونت را ترجیح داد چرا که اثرات آن پایدارتر است و با آرمان‌های بشری و با شرایط جوامع در حال توسعه سازگارتر است.
وی به تأثیرپذیری سفیدپوستان آفریقای جنوبی و طبقه حاکم در این کشور از ماندلا اشاره کرد و گفت: صلح‌طلبی ماندلا آن‌جا ارزش‌مندتر می‌شود که طرف مقابل را هم به آشتی‌جویی ترغیب می‌کند.
استاد ارتباطات دانشگاه علامه، مشارکت‌دادن رقیب در حکومت را یکی از شاخصه‌های دیگر ماندلا عنوان کرد و گفت: گفتمان ماندلا مبتنی بر پیروزی با رقیب است و نه پیروزی بر رقیب.
خانیکی معتقد است: توجه به امید و ترسیم آینده بهتر برای جامعه به جای استفاده از خشونت عریان برای برقراری امنیت بعد از پیروزی انقلاب ضد آپارتاید از دیگر شاخصه‌های مبارزات ماندلا بوده است.
وی، راه ماندلا را دشوار اما کم‌هزینه، پایدار و سازگار با آرمان بشر برای زیستن در جهان عاری از خشونت تحلیل کرد و گفت: ماندلا از خطرات ایجاد شکاف بین سیاه و سفید یا دارا و ندار در جامعه آفریقای جنوبی به خوبی آگاه بود و برای از بین بردن این شکاف تلاش کرد.
